رفتار درمانی شناختی یا CBT چیست ؟

رفتار درمانی شناختی یا CBT در روانشناسی یک روش روان درمانی با رویکرد کوتاه مدت است، این مقاله درباره درمان شناختی رفتاری توضیح می دهد.

 

درمان رفتار درمانی شناختی یا روش درمانی CBT یک تکنیک تراپی با رویکرد کوتاه مدت در روانشناسی است.

روش درمانی CBT به طور خاص، یک رویکرد هدفمند و مشکل محور است که برای موفقیت، به مشارکت فعال خود فرد نیاز دارد.

در واقع این درمان بر چالش ها، افکار و رفتارهای امروزی فرد متمرکز است.

رفتار درمانی شناختی یک تراپی مشارکتی است که به همکاری فرد با مشاور نیاز دارد. بر اساس اعلام انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، در نهایت افراد یاد می گیرند که تراپیست خود باشند.

رویکرد درمان رفتار درمانی شناختی (روش CBT) در روانشناسی بر این اساس است که طرز فکر و تفسیر هر فرد از وقایع زندگی، بر رفتار و در نهایت احساس او تاثیرگذار است.

این روش بواسطه تغییر الگوهای فکری به افراد، در یافتن شیوه های جدید رفتاری کمک می کند.

بر اساس یافته های بسیاری از مطالعات، استفاده از این روش در بسیاری از موارد مفید خواهد بود.

استفاده از رفتار درمانی شناختی به افراد کمک می کند تا با رویارویی و مقابه با شرایط زیر به زندگی خود ادامه دهد:

• استرس خود را کاهش دهد
• با روابط پیچیده و مشکلات در روابط مقابله کند
• با اندوه مقابله کند
• با چالش های معمول زندگی مقابله کند و …

 

این روش محدودیت زمانی دارد. این یعنی افراد در مورد زمان پایان یافتن و انتظارات خود از آن آگاه هستند.

اغلب یک دوره رفتار درمانی شناختی شامل 20 جلسه خصوصی است اما همیشه اینطور نخواهد بود.

در واقع ممکن است جلسات CBT به صورت گروهی نیز برگزار شوند.

در این مقاله به بررسی رفتار درمانی شناختی (CBT) در روانشناسی، رویکرد، کاربرد و اثربخشی این روش می پردازد.

 

همچنین بخوانید:

گفتگو درمانی (روان درمانی) چیست؟ (کلیک)

 

روش CBT در روانشناسی چیست؟

رفتار درمانی شناختی (CBT) یک مفهوم گسترده است.

رفتار درمانی شناختی (CBT) نوعی روان درمانی است و رویکرد آن بر نحوه اثرگذاری افکار، باورها و نگرش های فرد بر روی احساسات و رفتارهای او متمرکز است.

انواع مختلف CBT بر جنبه های مختلف زندگی متمرکز هستند. بعضی از انواع مشکلات خاص شامل چالش های اساسی یا اجتماعی هستند.

یک دوره رفتار درمانی شناختی (CBT) شامل یک سری جلسات بوده که در آنها تراپیست با یک فرد یا گروهی از افراد به طور منظم ملاقات و همکاری می کند.

بر اساس اعلام APA، رفتار درمانی شناختی بر پایه برخی باورها از جمله موارد زیر است:

• روش های غیرمفیدی که افراد معتقدند منجر به مشکلات سلامت روان خواهند شد.
• رفتارهای غیرمفیدی که افراد می آموزند، منجر به بروز مشکلات روانی خواهد شد.
• افراد می توانند از شیوه های مفیدتری برای تفکر و رفتار استفاده کنند.

عادت های جدید کسب شده با رویکرد درمانی CBT، قادر به تسکین علائم بیماری های روانی و جسمی بوده و به افراد اجازه می دهند تا به شیوه های بهتری عمل کنند.

متخصصان، درمان رفتار شناختی را بر اساس این نظریه که افراد با توجه به تفسیر خود از وقایع، مشکلات را ایجاد می کنند در نظر می گیرند.

در واقع افکار بی فایده باعث ایجاد مشکل اعتماد به نفس فرد در شرایط مختلف خواهد شد.

رویکرد CBT در روانشناسی، می تواند تاثیر مثبتی بر احساسات و عملکرد فرد داشته باشد و او را با روش های مقابله ای برای روبرو شدن با چالش ها آماده کند.

تحقیقات نشان می دهند که درمان رفتار شناختی به افراد مبتلا به افسردگی، اختلال هراس (پانیک) و سایر بیماری ها کمک می کند.

همچنین شواهد فزاینده ای نشان می دهند که CBT به تسکین دردهای مزمن نیز کمک خواهد کرد.

 

همچنین بخوانید:

سلامت روان چیست؟ (کلیک)

 

نحوه عملکرد CBT

بعضی از انواع روان درمانی بر نگاه به گذشته متمرکز بوده تا درک درستی از احساسات فعلی ایجاد کنند. در مقابل CBT بر افکار و باورهای فعالی متمرکز است.

رفتار درمانی شناختی به افرادی که مشکلات زیادی در افکار و اعتقادات خود دارند، کمک می کند. این امر بر لزوم شناسایی، به چالش کشیدن و تغییر نگرش فرد به یک موقعیت تاکید دارد.

بر اساس رویکرد رفتار درمانی شناختی، الگوی تفکر افراد مانند یک عینک است که باعث می شود جهان به روش خاصی دیده شود. در واقع رفتار درمانی شناختی به آگاهی بیشتر در مورد نحوه ایجاد واقعیت توسط این الگوهای فکری و همچنین رفتار فرد در مورد آنها کمک می کند.

 

افراد طی CBT چه چیزی یاد می گیرند؟

افراد طی دوره درمانی شناختی موارد زیر را یاد می گیرند:

• شناخت و درکی شفاف از مشکلات و وضعیت
• دیدن وضعیت از منظر دیگر
• ایجاد روش های مثبت برای تفکر و دیدن موقعیت ها
• به چالش کشیدن فرضیات اساسی که می توانند اشتباه باشند.
• تمایز بین واقعیت ها و افکار غیرمنطقی
• ایجاد آگاهی از افکار خودکار
• آگاه تر شدن از روحیه خود
• روبرو شدن با ترس ها (به جای دوری کردن از آنها)
• کنار گذاشتن ترس از بدترین اتفاق
• درک تاثیر تجربیات گذشته بر احساسات و باورهای فعلی
• توصیف، پذیرش و درک خود و دیگران به جای قضاوت
• درک بهتر اقدامات و انگیزه های دیگران
• پرهیز از کلی گویی و تفکر همه یا هیچ
• پرهیز از سرزنش کردن همه چیز
• تمرکز بر واقعیت فعلی (و نه چیزی که باید باشد)

 

نحوه یادگیری طی رفتار درمانی شناختی

ابزارهای یادگیری CBT عبارتند از:

• جلسات بحث فردی، گروهی یا ترکیبی از هر دو
• بازخورد مکرر
• فعالیت های ایفای نقش
• روش هایی برای آرام کردن ذهن و بدن
• افزایش قرارگیری در معرض چیزهایی که باعث ترس می شدند.
• تکالیف خانگی
• یادداشت تجربیات رفتارهای شناختی
• تمرین مهارت ها آموزش داده شده برای بهبود تغییر و رشد مثبت رفتار

 

شرایط قابل درمان با CBT

تراپیست ها اولین نمونه های CBT را در حدود 50 سال پیش برای درمان افسردگی ایجاد کردند.

در حال حاضر انواع روش های رفتار درمانی شناختی برای درمان طیف وسیعی از شرایط از جمله موارد زیر وجود دارد:

• اختلال هراس (پانیک)
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
• بی خوابی
• فوبیا اجتماعی
• افسردگی دوران کودکی
• عصبانیت
• درگیری زناشویی
• سوءمصرف مواد و اعتیاد
• شخصیت مرزی
• فوبیا دندانپزشکی
• اختلالات اشتها

طبق تحقیقات، رفتار درمانی شناختی علائم بیماری را بیش از سایر درمان ها کاهش خواهد داد.

 

تغییر تحریف و تصورها

رفتار درمانی شناختی به یافتن روش های جدید برای دیدن مسائل کمک می کند. در واقع هدف CBT تغییر طرز فکر و رفتاری است که مانع از ایجاد نتایج مثبت می شود. برای نمونه، افراد در هنگام افسردگی دچار مخدوش شدن درک و تفسیر خواهند شد.

در واقع یک دید تحریف شده، افراد را مستعد موارد زیر می کند:

• طرف فکر منفی
• عطف به نتایج
• به اشتباه فاجعه دیدن شرایط
• خوب یا بد دیدن شرایط (بدون در نظر گرفتن هیچ شرایطی بین این دو)

در صورتی که افراد طرز فکر ترسناک یا منفی را بیاموزند، به طور خودکار به این روش ادامه می دهند. رفتار درمانی شناختی بر به چالش کشیدن این افکار خودکار و مقایسه آنها با واقعیت متمرکز است.

در صورتی که افراد قادر به تغییر طرز فکر خود باشند، ناراحتی آنها کاهش یافته و می تواند به گونه ای عمل کند مناسب برای خود و اطرافیان عمل کنند.

در واقع افراد با کسب مهارت های جدید می توانند مشکلات را به روشی سازنده و آسان حل کنند. این امر استرس را کاهش داده و با ایجاد احساس کنترل بیشتر، خطر ایجاد خلق و خوی منفی را کاهش می دهد.

 

نمونه: فوبیا دندانپزشکی

افراد مبتلا به فوبیا دندانپزشکی از مراجعه به مطب دندانپزشک می ترسند زیرا فکر می کنند در حین یک عمل درد شدید یا حتی مرگ را تجربه خواهند کرد. ممکن است این ترس از تجربه منفی قبلی (از جمله در دوران کودکی) آغاز شده باشد.

یک تراپیست با استفاده از CBT به برطرف کردن این افکار که تجربه قبلی را به واقعیت اکنون تعمیم می دهند، کمک خواهد کرد.

در واقع در این دوره تراپیست و خود فرد با همکاری هم طرحی برای مشاهده این روند به روشی جدید و مقابله با ترس آن تهیه خواهند کرد.

 

خلاصه

رویکرد رفتار درمانی شناختی یا روش CBT در روانشناسی نوعی درمان است که افراد طی آن یاد می گیرند تا درک خود را تغییر داده و از منظری دیگر به مسائل زندگی نگاه کنند. این روش بر رفتار و خلق و خو تاثیر می گذارد.

رفتار درمانی شناختی به افراد دارای مشکلاتی چون افسردگی تا دردهای مزمن کمک می کند.

طی این دوره تراپیست و خود فرد به شناسایی اهداف و نتایج مورد انتظار پرداخته و با مشارکت فعال با هم همکاری می کنند.

افرادی که به استفاده از CBT تمایل دارند باید از یک متخصص واجد شرایط کمک بگیرند. ممکن است این افراد توسط پزشکان محلی معرفی شوند.

با اینکه مشاوره و تراپی هزینه بر است، افراد می توانند از دوره های خودیاری نیز استفاده کنند.

بعضی از محققان در سال 2012 اعلام کردند که استفاده از یک برنامه آنلاین خودیاری برای افراد دچار کمردرد مزمن موثر بوده است. در واقع این گزینه ای مقرون به صرفه و امیدوارکننده برای بعضی از افراد محسوب می شود.

 

سوال

همسر من مبتلا به افسردگی است. آیا رفتار درمانی شناختی به این موضوع کمک می کند و باید او را مجبور به استفاده از CBT کنم؟

جواب

رفتار درمانی شناختی (CBT) از موثرترین درمان ها برای افسردگی است و وابسته به شدت افسردگی کمک کننده خواهد بود.

البته زمانی که یکی از عزیزان دچار مشکل شده اما تمایلی به درمان ندارد، کار سخت خواهد شد.

بهترین روش برای تشویق شریک زندگی به درمان صحبت در مورد نیاز به مطرح کردن نگرانی ها و ترس ها با یک تراپیست است و نباید این کار به اجبار انجام شود.

در این وضعیت باید از فرد حمایت کرده و او را مطمئن کرد که مراجعه به تراپیست به معنی مشکل داشتن با وضعیت او نیست و این کار به دلیل تمایل به کمک انجام می شود. گاهی اوقات افراد افسرده نمی دانند که از کجا باید شروع کرد.

بنابراین کمک به آنها برای یافتن تراپیست و تعیین وقت به تعهد آنها برای درمان کمک خواهد کرد.

وارا ساریپالی، دکتر رواشناسی

– این پاسخ نظر متخصصان پزشکی ما است و به توجه به اطلاعاتی بودن این مقاله نباید به عنوان توصیه پزشکی در نظر گرفته شود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.