داروی متفورمین (Metformin): مصرف و عوارض جانبی

داروی متفورمین جهت درمان دیابت نوع 2 و سندروم تخمدان پلی کیستیک استفاده می شود؛ این مطلب به بررسی اطلاعات، مصرف و عوارض جانبی آن می پردازد.

 

سرفصل های مورد نظر خود را سریعتر بیابید:

1-متفورمین چیست↓

2- حقایق کلیدی↓

3- چه افرادی می توانند / نمی توانند متفورمین مصرف کنند؟↓

4- نحوه و زمان مصرف متفورمین↓

5- عوارض جانبی متفورمین↓

6- نحوه کنار آمدن با عوارض جانبی متفورمین↓

7- مصرف در دوران بارداری و شیردهی↓

8- احتیاط در مصرف این دارو با داروهای دیگر↓

تهیه ی تمام داروها صرفا با مراجعه حضوری به داروخانه ها امکان پذیر می باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره 1490 تماس بگیرید.

 

1- درباره متفورمین

متفورمین دارویی برای درمان دیابت نوع 2 است و در صورتی که در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 باشید از آن پیشگیری می کند.

همچنین داروی متفورمین برای درمان تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) استفاده می شود، اگرچه مصرف آن به این منظور به طور رسمی تایید نشده است.

دیابت نوع 2 بیماری است که طی آن بدن انسولین کافی تولید نکرده و یا انسولین تولید شده آن به درستی کار نمی کند. این امر باعث هایپرگلیسمی یا افزایش سطح قند خون می شود.

 

همچنین بخوانید:

آلوگلیپتین در درمان دیابت نوع 2 (کلیک)

سیتاگلیپتین در درمان دیابت نوع 2 (کلیک)

 

سندروم تخمدان پلی کیستیک نوعی بیماری است که بر نحوه عملکرد تخمدان ها تاثیر می گذارد.

داروی متفورمین با بهبود نحوه به کارگیری انسولین توسط بدن، سطح قند خون را کاهش می دهد.

این دارو معمولا زمانی برای دیابت تجویز می شود که رژیم غذایی و ورزش برای کنترل قند خون کافی نباشند.

مصرف متفورمین برای خانم های مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک باعث کاهش انسولین و قند خون شده و تخمک گذاری را تحریک می کند.

متفورمین به صورت قرص و شربت در دسترس است و برای تهیه نیاز به نسخه پزشک دارد.

 

همچنین بخوانید:

سندروم تخمدان پلی کیستیک (کلیک)

 

2- حقایق کلیدی

داروی متفورمین با کاهش میزان قند آزاد شده در بدن توسط کبد کار می کند. همچنین مصرف آن باعث بهبود واکنش بدن به انسولین می شود. انسولین هورمونی است که سطح قند خون را کنترل می کند.

بهتر است برای کاهش عوارض جانبی، متفورمین را به همراه وعده غذایی میل کنید.

شایع ترین عوارض جانبی مصرف متفورمین احساس بیماری، اسهال، معده درد و بالا آوردن غذا است.

داروی متفورمین با نام های تجاری Bolamyn، Diagemet، Glucient، Glucophage و Metabet نیز عرضه می شود.

شربت متفورمین با نام تجاری Riomet شناخته می شود.

 

 

3- چه افرادی می توانند / نمی توانند متفورمین مصرف کنند؟

مصرف متفورمین برای بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال تجویز می شود.

مصرف متفورمین برای برخی از افراد مناسب نیست.

در صورت وجود مشکلات زیر با پزشک یا داروساز صحبت کنید:

• سابقه حساسیت دارویی نسبت به متفورمین یا داروهای دیگر
• دیابت کنترل نشده
• مشکلات کلیوی یا کبدی
• عفونت شدید
• تحت درمان بودن نارسایی قلب یا تجربه اخیر حمله قلبی
• مشکلات شدید در گردش خون و یا مشکلات تنفسی
• نوشیدن الکل فراوان

ممکن است لازم باشد تا قبل از جراحی و آزمایشات خاص پزشکی، مصرف داروی متفورمین را متوقف کنید.

در صورت نیاز به مورد زیر پزشک خود را مطلع کنید:

• انجام آزمایشاتی مانند تصویر برداری به وسیله اشعه ایکس یا اسکن همراه با تزریق رنگ حاوی ید به خون
• جراحی که شامل بیهوشی باشد.

 

4- نحوه و زمان مصرف متفورمین

بهتر است برای عوارض کمتر، متفورمین را همراه با وعده غذایی مصرف کنید. قرص متفورمین را به همراه یک لیوان آب میل کرده و آن را نجوید.

حداکثر دوز روزانه متفورمین 2000 میلی گرم (به عنوان مثال 4 قرص 500 میلی گرمی) است.

قرص های متفورمین قدرت های مختلفی دارند. میزان مصرف متفورمین را پزشک مشخص می کند.

 

• انواع مختلف داروی متفورمین

متفورمین به صورت 2 نوع قرص وجود دارد: قرص های پیوسته رهش (Standard-release) و قرص های آهسته رهش (Slow-release)

• • قرص های پیوسته رهش متفورمین را به سرعت در بدن آزاد می کنند. وابسته به دوز مصرفی ممکن است مصرف چند بار آن در روز نیاز باشد.
• • قرص های آهسته رهش به آهستگی آزاد می شوند و مجبور نیستید آنها را به دفعات زیاد مصرف کنید. مصرف یک دوز آن معمولا کافی است و می توان آن را همراه با میان وعده عصرانه مصرف کرد.

برای انتخاب مناسب ترین نوع متفورمین و نحوه مصرف آن با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

همچنین متفورمین به صورت شربت برای استفاده کودکان و افرادی که در بلع مشکل دارند، در دسترس است.

 

• آیا دوز مصرفی متفورمین کم و زیاد می شود؟

پزشک مرتبا سطح قند خون افراد را بررسی می کند و در صورت نیاز دوز متفورمین مصرفی را تغییر می دهد.

هنگامی که برای اولین بار از قرص های پیوسته رهش متفورمین استفاده می کنید به شما توصیه می شود تا دوز آن را به آهستگی بالا ببرید.

این امر احتمال ابتلا به عوارض جانبی متفورمین را کاهش می دهد.

به عنوان مثال:

• • مصرف یک قرص 500 میلی گرمی همراه یا بعد از صبحانه به مدت 1 هفته و سپس؛
  • مصرف یک قرص 500 میلی گرمی همراه یا بعد از صبحانه و عصرانه به مدت یک هفته و سپس؛
  • مصرف یک قرص 500 میلی گرمی همراه یا بعد از صبحانه، نهار و عصرانه.

در صورتی که متوجه شدید که قادر به تحمل عوارض جانبی قرص های پیوسته رهش متفورمین نیستید، ممکن است به تشخیص پزشک مصرف قرص های آهسته رهش برای شما تجویز شود.

 

• در صورت فراموشی مصرف داروی متفورمین چه اتفاقی می افتد؟

در صورت فراموشی مصرف متفورمین، دوز بعدی را در زمان معمول مصرف کنید.

برای جبران یک نویت فراموش شده، دوز اضافی مصرف نکنید.

اگر اغلب مصرف داروی متفورمین را فراموش می کنید، از زنگ هشدار دهنده برای یادآوری استفاده کنید.

همچنین می توانید از داروساز در خصوص روش های دیگر یادآوری زمان مصرف داروها راهنمایی بخواهید.

 

• در صورت مصرف زیاد متفورمین چه اتفاقی می افتد؟

مصرف بیش از حد متفورمین باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی می شود. علائم آن شدید بوده و به سرعت ظاهر خواهند شد.

این علائم عبارتند از:

• • معده درد
  • اسهال
  • تنفس سریع و سطحی
  • احساس سرما
  • خواب آلودگی غیر معمول
  • خستگی یا ضعف

 

در صورت مصرف بیش از حد قرص متفورمین فورا با اورژانس تماس بگیرید.

بسته یا بروشور متفورمین را به همراه میزان داروی باقیمانده همراه خود داشته باشید.

 

 

5- عوارض جانبی داروی متفورمین

مصرف متفورمین مانند همه داروها می تواند عوارض جانبی ایجاد کند اما بسیاری از افراد دچار همه این عوارض نخواهند شد.

 

• عوارض جانبی شایع متفورمین

عوارض جانبی شایع مصرف متفورمین در بیش از 1 نفر از هر 100 نفر رخ می دهد.

در صورت آزار دهنده بودن این عوارض یا از بین نرفتن آنها پس از یک هفته با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید:

• • احساس بیماری (حالت تهوع)
  • اسهال و استفراغ
  • معده درد
  • از دست دادن اشتها
  • طعم فلزی دهان

 

• عوارض جانبی جدی متفورمین

عوارض جانبی جدی داروی متفورمین به ندرت اتفاق می افتند و در کمتر از 1 نفر از هر 10.000 نفر رخ می دهند.

در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:

• • احساس ناراحتی عمومی همراه با خستگی شدید، تنفس سریع یا سطحی، سرد شدن و ضربان قلب آرام
  • زردی پوست یا چشم ها که می توانند نشانه ای از مشکلات کبدی باشند.
  • خستگی شدید، کمبود انرژی، سوزن سوزن شدن، زخم و قرمزی زبان، زخم های دهانی، ضعف عضلانی و اختلال در بینایی که می توانند نشانه کم‌ خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 باشند.
  • بثورات پوستی، قرمزی یا خارش دارکه می توانند نشانه ای از یک اختلال پوستی باشند.

 

• افت قند خون

مصرف متفورمین باعث بروز هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون نخواهد شد.

اما ممکن است در هنگام مصرف متفورمین و سایر داروهای دیابت مانند انسولین یا گلی کلازید (Gliclazide)، هایپوگلیسمی رخ دهد.

علائم هشدار دهنده اولیه افت قند خون عبارتند از:

• • احساس گرسنگی
  • لرز یا حرکات ناخواسته
  • تعریق
  • گیجی
  • مشکل در تمرکز

همچنین ممکن است در هنگام خواب، قند خون به شدت افت کند.

 

همچنین بخوانید:

علائم افت قند خون چیست؟ (کلیک)

 

در صورت بروز این اتفاق، احساس تعریق، خستگی و گیجی بعد از بیدار شدن ایجاد خواهد شد.

افت قند خون ممکن است تحت شرایط زیر رخ دهد:

• • مصرف بیش از حد برخی از داروهای دیابت
  • مصرف وعده های غذایی نامنظم یا صرف نظر کردن از آنها
  • روزه داری
  • عدم پیروی از یک رژیم غذایی سالم و عدم دریافت مواد مغذی کافی
  • تغییر آنچه که می خورید
  • افزایش فعالیت جسمی بدون مصرف مواد غذایی بیشتر برای جبران آن
  • نوشیدن الکل به ویژه بعد از صرف غذا
  • مصرف همزمان برخی از داروها و داروهای گیاهی
  • اختلالات هورمونی مانند کم کاری تیروئید
  • مشکلات کلیوی یا کبدی

داشتن وعده های غذایی منظم از جمله صبحانه برای جلوگیری از افت قند خون ضروری است.

اگر قصد دارید که بیش از حد ورزش کنید، مطمئن شوید که کربوهیدرات هایی مانند نان، ماکارانی و غلات را قبل از ورزش، در حین یا پس از آن مصرف می کنید.

همیشه در صورت افت قند خون از یک کربوهیدرات با عملکرد سریع مانند حبه قند، آب میوه یا برخی از شیرینی ها استفاده کنید.

شیرین کننده های مصنوعی کمکی به حل این مشکل نخواهند کرد.

همچنین ممکن است به منظور حفظ قند خون برای مدتی طولانی تر به مصرف یک کربوهیدرات نشاسته ای مانند ساندویچ یا بیسکوییت نیاز داشته باشید.

در صورت موثر نبودن این روش ها و بازگشت هیپوگلیسمی با پزشک خود یا نزدیک ترین بیمارستان تماس بگیرید.

اطمینان حاصل کنید که دوستان و خانواده شما از دیابت و علائم افت قند خون اطلاع داشته باشند تا در صورت بروز آن افت قند خون را تشخیص دهند.

 

• واکنش آلرژیک جدی متفورمین

ممکن است مصرف متفورمین باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) شود.

 

در صورت بروز شرایط زیر با اورژانس تماس گرفته و یا به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید:

• ایجاد بثورات پوستی که ممکن است خارش دار، قرمز رنگ، متورم، شبیه تاول یا باعث لایه لایه ای شدن پوست شود.
• خس خس کردن سینه
• ایجاد تنگی در قفسه سینه یا گلو
• ایجاد مشکل در تنفس یا صحبت کردن
• ایجاد تورم در دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

در صورت بروز موارد فوق ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی تجربه کرده و نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

موارد اشاره شده همه عوارض جانبی مصرف متفورمین نیستند.

برای دسترسی به فهرست کامل عوارض جانبی این دارو، به بروشور داخل بسته آن مراجعه کنید.

 

6- نحوه کنار آمدن با عوارض جانبی

درخصوص موارد زیر چه اقداماتی باید انجام داد:

• احساس بیماری – متفورمین را به همراه غذا مصرف کنید تا احتمال بروز احساس بیماری کاهش یابد.

همچنین ممکن است افزایش آرام دوز مصرفی در طی چند هفته کمک کننده باشد. از داروساز یا پزشک خود مشورت بگیرید.

 

• اسهال و استفراغ – برای جلوگیری از کم آبی بدن مایعات فراوان مانند آب یا نوشیدنی اسکواش بنوشید.

در صورت بیماری، آب را با جرعه های کوچک و به صورت مکرر بنوشید.

در صورت مشاهده علائم کم آبی بدن مانند دفع ادرار کمتر یا ادرار تیره همراه با بوی بد قوی با داروساز مشورت کنید.

بدون مشورت با داروساز و پزشک هیچ دارویی برای درمان اسهال مصرف نکنید.

 

• معده درد – استراحت کرده و ریلکس باشید.

می توانید به خوردن وعده های کوچک و آشامیدن آرام ادامه داده و وعده های غذایی سبک و مکرر مصرف کنید.

قرار دادن یک پد حرارتی یا بطری آب گرم پوشانده شده روی شکم نیز کمک کننده خواهد بود.

در صورت بروز درد شدید با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید.

 

• از دست دادن اشتها – زمانی که معمولا گرسنه می شوید غذا بخورید. در صورت موثر بودن این روش وعده های غذایی کم حجم را در دفعات بیشتری مصرف کنید.

 

• طعم فلزی دهان – در صورتی که متفورمین باعث ایجاد طعم فلزی در دهان شما شد، آدامس های بدون قند بجوید.

 

7- بارداری و شیردهی

مصرف متفورمین به تنهایی یا به همراه انسولین در دوران بارداری بی خطر است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تاثیر متفورمین بر شما و کودکتان در دوران بارداری، جزوه بهترین داروها برای استفاده در دوران بارداری (BUMPS) را مطالعه کنید.

 

متفورمین و شیردهی

مصرف متفورمین در دوران شیردهی مانعی ندارد.

متفورمین به شیر مادر منتقل می شود اما مقدار آن خیلی کم بوده و کودک را تحت تاثیر قرار نخواهد داد.

 

مهم

در صورت تلاش برای بارداری، باردار بودن و یا شیردهی پزشک خود را مطلع کنید.

 

8- احتیاط در مصرف داروهای دیگر

مصرف برخی از داروها به همراه متفورمین باعث ایجاد اختلال خواهند شد.

در صورت استفاده از داروهای زیر نیاز به بررسی سطح قند خون و تنظیم دوز مصرفی توسط پزشک خواهید داشت:

• قرص های استروئیدی مانند پردنیزولون (Prednisolone)
• قرص های ادرار آور مانند فوروزماید (Furosemide)
• داروهایی برای درمان مشکلات قلبی و فشار خون بالا
• هورمون های زنانه و مردانه مانند تستوسترون (Testosterone)، استروژن (Oestrogen) و پروژسترون (Progesterone)
• سایر داروهای دیابت

ممکن است برخی از خانم ها در هنگام مصرف قرص های ضد بارداری نیاز به مصرف کم دوز متفورمین داشته باشند.

دلیل آن تغییر نحوه کنترل قند خون توسط بدن در اثر مصرف قرص های ضد بارداری است.

 

ترکیب متفورمین با داروهای گیاهی و مکمل ها

اطلاعات بسیار کمی در خصوص مصرف داروهای گیاهی و مکمل ها به همراه متفورمین وجود دارد.

 

مهم

به منظور مصرف ایمن، در صورت استفاده داروی دیگری از جمله داروهای گیاهی، ویتامین ها یا مکمل ها، داروساز یا پزشک خود را مطلع کنید.

 

خلاصه

متفورمین دارویی است که برای درمان دیابت نوع 2 و سندروم تخمدان پلی کیستیک مصرف می شود.

این دارو که به صورت قرص و شربت در دسترس است سبب بروز عوارض جانبی مانند احساس بیماری، اسهال، معده درد و بالا آوردن غذا می شود.

قبل از مصرف هر نوع دارویی حتما با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

 

جهت مشاهده مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید